Iq Testi

IQ ile ilgili onbir gerçek uzmanları hayrete düşürecek. Zeka kimde var ve IQ’yu nasıl ölçeriz?
Her kültürde “akıllı” ve “aptal” için bir kelime bulunmaktadır. Herkes IQ ile ilgili bir fikre sahip olmayı ister. Fakat beyin cerrahisinin aksine, zeka sınır dışı olarak düşünülen bir uzmanlık alanı değildir. Zeka toplumumuzun özellikle değer verdiği bir şey olduğu için, bir IQ testi olsun ya da olmasın, hemen hemen herkes bir zeka testi yaptırmıştır.
20 yıldan fazladır zeka ile ilgili ulusal bir tartışma sürmektedir: zeka nedir, zeka kimde vardır ve zekayı nasıl ölçeriz? Tartışma iki araştırma grubu tarafından elde edilen bulgular üzerinden sürmektedir. IQ’nun biyolojisi ile istatistiklerine bakan ve zekanın ne kadarının doğuştan geldiğini saptamaya çalışan psikometri uzmanları ve IQ testlerinin adaletsizliğine ve zekanın değişkenliğine işaret eden ve çevreye odaklanan kültürel çevreciler(ekolojistler) bulunmaktadır. Maalesef bu iki çalışma çok az bir araya gelmektedir çünkü metotları çok farklı. Bir taraf diğeri ile nadiren iletişim kurmaktadır.
Bu durum en sıradan vatandaşları tartışmanın dışında bırakmakta ve vatandaşlar zeka ile ilgili inanışlarına özgürce bağlı kalmaya devam etmektedirler. Tek sorun, zeka teorilerinin çok dar yapılı olmalarıdır. Konu ile ilgili geniş bir literatür olmasına rağmen, gerçek verileri görmezden gelme eğilimi içindedirler.
Zeka, en azından, akıl yürütme ve karmaşık düşünme kabiliyeti olarak tanımlanabilir. Araştırmanın gösterdiği kesin olan bir şey var: karmaşık düşünme yeteneğinin çoğu ortama bağlıdır. Her ikisi de benzer zihinsel aktiviteler gerektirmesine rağmen, bir insan yarış pistinde bir dahi fakat borsada bir aptal olabilir. Bilgi, zihinde, farklı alanlarda farklı bir şekilde düzenlendiğinden dolayı, bir kişi yarış hakkında bildiği şeyleri Wall Street’te bırakabilir.
Zeka hakkında, IQ uzmanlarının da içinde olduğu bir çok insanın şaşırabileceği araştırma destekli on bir gerçeği size sunmak istiyorum.

GERÇEK 1: Okula gitme IQ’yu etkilemektedir.

Zeka, okulda kalma kararını etkilemesine rağmen, okulda kalmanın kendisi IQ’yu yükseltmektedir. Daha doğrusu, IQ’nun düşmesini engellemektedir. Bir öğrencinin okulda kaldığı her bir ay, öğrencinin IQ seviyesini, okuldan ayrılırken beklenen seviyeden daha da arttırabilir. Okullaşmanın IQ seviyesini arttırdığı fikri, zekanın doğuştan geldiğini savunan kişileri şaşırtabilir.
En eski kanıt, Londra Eğitim Kurulunun IQ seviyesi düşük çocukları incelediği geçen yüzyılın başlarından gelmektedir. Rapor, aynı ailedeki çocukların IQ’lerinin küçükten büyüğe doğru azaldığını ortaya koymuştur. Küçük çocukların(4-6 yaş) ortalama IQ seviyesi 90, büyük çocukların(12-22 yaş) IQ ortalaması ise yalnızca 60 idi. Bu da kalıtım dışındaki faktörlerin geçerli olduğunu göstermektedir. Büyük çocuklar devamlı bir şekilde okuldan daha çok kaçmışlar ve IQ seviyeleri sonuçta azalmıştır.
Okula devam ile ilgili diğer birkaç gerçek:
•   IQ, gecikmeli eğitimden etkilenmektedir. Güney Afrikalı araştırmacılar, Hint kökenli çocukların entelektüel işleyişini incelediler. Okula geç başlanılan her yıl için, çocuklarda beş IQ puanı düşüş yaşanmıştır. Benzer veriler Amerika’da da rapor edilmiştir.
•   IQ, okulda çok fazla kalınması durumunda da etkilenmektedir. Vietnam Savaşının sonlarına doğru, çekiliş ile öncelikli bir taslak oluşturuldu. İlk önce 9 Temmuz 1951 doğumlu erkekler seçildi, çünkü onlar taslaktan kaçmak için okulda daha fazla kalmaya meyilli idiler; bunun aksine 7 Temmuz doğumlu erkekler için okulda daha fazla kalınması için bir teşvik yok idi çünkü onlar çekilişin en sonunda seçildiler. Sonuç olarak, 9 Temmuz doğumlular sadece yüksek IQ sahibi olmakla kalmadı, ayrıca yaklaşık olarak %7 daha fazla para kazandılar.
•   Okulu bırakmak IQ seviyesini azaltmaktadır. Geniş kapsamlı bir çalışmada, 1948 yılında doğmuş olan ve İsveç okullarında okuyan erkeklerin %10’u rastgele seçilmiş ve 13 yaşında iken bunlara IQ testi yapılmıştır. Bu öğrenciler 18 yaşına geldiğinde(1966 yılında) , bunların 4,616’sı tekrar test edilmiştir. Lisede bitirilmeyen her yıl için, IQ seviyesinde 1,8 puanlık bir kayıp yaşanmıştır.
•   IQ, yaz tatillerinden etkilenmektedir. İki bağımsız araştırma yaz aylarında IQ puanlarında sistematik bir düşüş olduğunu belgelendirmişlerdir. Okuldan uzakta geçen her bir ayda, çocuklar yılsonu notlarında düşüş yaşarlar. Düşüş, yaz ayları akademik yönelişe en az olan çocuklar için söylenmektedir.

GERÇEK 2: Doğum sırası IQ’yu etkilememektedir.

Doğum sırasının, kişiliği ve zekayı etkilediği fikri uzun zamandan beri devam etmektedir. İlk doğan çocukların, daha sonra doğan kardeşlerinden daha akıllı ve daha lider oldukları iddia edilmektedir. Ancak, son zamanlarda bu inanış, bir araştırma ile karşı karşıya kalmıştır. Araştırmacılar, düşük IQ’lu ebeveynlerin aslında büyük aileler yaptıklarını keşfettikleri için, geniş ailelerin düşük IQ’lu çocuklar yaptığı fikri asılsız olabilir.
Doğrusu akıllı insanların küçük ailelere sahip olma eğilimi içinde olduklarıdır. Fakat insanları akıllı yapan şey küçük aileler değildir. Bu nedenle, doğum sırası IQ’ye dair bir öngörü veremez ve çocuğun IQ’sunu belirlemede aile boyutu için hiçbir nedensel rolü yoktur.
Ayrıca, aile büyüklüğünün yapısal boyutu çocuğun IQ’sunu etkilemez. Aksi durumda yaşları birbirine yakın olan iki kardeşin IQ seviyeleri, yaşları birbirine uzak olan iki kardeşinkinden daha benzer olurdu. Ancak durum böyle değil.

GERÇEK 3: IQ, anne sütü ile ilgilidir.

Meslektaşlarım ve ben, emzirilerek büyüyen çocukların, emzirilmeyen kardeşlerinden göre daha yüksek IQ’leri olduğu iddiasını ilk duyduğumuzda, mevzuya şüpheyle yaklaştık. Anne sütü ile beslenen çocuklar ile emzirilmeyen çocuklar arasında, bakım ve bakımdan dolayı sağlanan yakınlık hissi vasıtası ile anne ve çocuğun birlikte harcadıkları zaman miktarı gibi farklılaşan faktörler vardır.
Ancak, sonunda anlaşıldı ki araştırmacılar bunun gibi faktörleri kontrol altına alsalar bile, üç yaşına kadar anne sütü ile beslenen çocukların hala 3-8 IQ puanı kazandıkları görülmektedir. Bunun sebebi tam olarak belli değil. Muhtemelen anne sütündeki bağışıklık faktörleri, çocukları enerji tüketen ve erken öğrenme bozukluğu gibi hastalıkları almasını engellemektedir. Anne sütü ayrıca sinir sistemi işlevini etkilemektedir. Anne sütü, özellikle sinir hücrelerindeki zarların yapı taşı olan ve sinir sinyallerinin etkili şekilde iletilmesi için hayati önem taşıyan omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir kaynaktır.

GERÇEK 4: IQ doğum tarihine göre değişir.

Birçok eyalette, 16 ya da 17 yaşına kadar katılımı zorunlu olan politikaların yanı sıra, öğrencilerin okula girme yaşı ile ilgili sınırlamalar bulunmaktadır. Yılın son üç ayında doğan çocukların okula gitmelerinde düşüş yaşanır çünkü bu öğrencilerin bir sonraki yıl okula girme ihtimalleri daha yüksektir. Bu bireyler reşit olduklarında, sınıf arkadaşlarına göre bir yıl daha az okula gitmiş olurlar.
Araştırmacılar, okulda tamamlanan her bir yıl için, yaklaşık olarak 3,5 puan IQ kazanımı olduğunu göstermiştir. Yıl sonlarında doğan öğrenciler, grup olarak, daha düşük bir IQ skoru göstermektedir. Bir yıl içinde erken ve geç doğanları kapsayan rastgele işlemler göz ününde bulundurulduğunda, zekâ için genetik potansiyelinin her iki grupta da aynı olduğunu varsayabiliriz.

GERÇEK 5: IQ yaş ile birlikte düzelir.

Beş yaşında olan, şimdi ise 18 yaşında olan ve iki farklı orta sınıf aile tarafından evlat edinilen iki biyolojik kardeş ile görüşme yaptığınızı düşünün. Bu kardeşlerin IQ’leri, daha küçükken ve kendilerini evlat eden ebeveynlerinin evlerinde yaşarken mi yoksa daha büyükken ve kendi evlerinde yaşarken mi daha benzer olacak? Birçok insan, IQ’lerin, küçükken birbirine daha çok benzediğini, çünkü çocukların orta sınıf ailenin etkisi altında olduklarını düşünür. Onlar bir kez yalnız başına kaldıklarında, zekalarını farklı şekilde etkileyebilecek farklı tecrübelere maruz kaldıklarında farklılaşabilirler.
Fakat verilere göre bu doğru değil. Bu kardeşler kendi başlarına ilerledikçe, IQ puanları daha benzer hale gelir. Bunun açıkça sebebi, bu kardeşler, kendilerini evlat edinen ebeveynlerinin emirlerinden uzaklaştıkça, genetik özelliklerinin kendilerini ifade etmelerine izin verebiliyorlar. Bu kardeşler ayrımcı genlerin yaklaşık olarak %50’ni paylaştıkları için, benzer türden ortamlar aramaya yönlendirileceğinden daha benzer hale geleceklerdir. Ev ortamındaki benzerliklerden ziyade, genler kardeşleri birbirine benzer yapmada daha güçlü olabilir.

2018 | IQ nedir | Küçük

GERÇEK 6: IQ çoğuldur, tekil değil.

Genel zekanın varlığı ve gücü hakkındaki görüşlerine bakılmaksızın, araştırmacılar, mekânsal, sözlü, analitik ve pratik zeka gibi bağımsız zekaların istatistiksel olarak var olduğunu kabul etmektedirler.
1995 yılında, Yale Üniversitesi psikologlarından Robert Stenberg ve meslektaşları, pratik ve analitik zekanın iki farklı şey olduğunu kanıtladılar. Psikologlar, sağduyu gibi pratik zeka yeteneklerinin yaşama dair çıktılarını öngörmede önemli olduklarını, fakat bunun IQ tipi analitik zeka ile ilişkili olmadığını gösterdiler. Harward araştırmacısı HowardGarnerd, kişisel/içsel, kişilerarası/sosyal, dilsel, müzikal zekayı da kapsayan en az 7 ya da 8 farklı zeka türü bile olabileceğini söylemektedir.

GERÇEK 7: IQ kafa boyutu ile ilişkilidir.

Kafa boyutu ile IQ arasındaki ilişki uzun süreden beri tartışma konusu olmuştur. Stephen J. Gould gibi popüler yazarlar, 19.yüyıldaki yazarların kafa boyutu ve yapısı ile ilgili kurdukları bu eksik ve önyargılı korelasyona haklı olarak itiraz etmişlerdir. Fakat modern beyin görüntüleme teknikleri, kafatası hacminin IQ ile ilişkili olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu kanıtlar ayrıca temel eğitim sırasında IQ’leri test edilen silahlı kuvvetler mensuplarının kask boyutu çalışmalarından da gelmektedir. Ancak ikisi arasındaki korelasyon oldukça zayıf.

2018 | IQ | Küçük

GERÇEK 8: Zeka puanları gerçek dünya çıktılarının öngörüsüdür.

Daha çok okul bitiren insanlar yaşamları boyunca daha fazla para kazanmaya eğilimlidirler. Üniversite mezunları, liseyi tamamlamamış kişilerden 812,000$, lisansüstü dereceler almış kişiler de üniversite mezunlarından yaklaşık olarak 1,6000,000$ fazla para kazanmaktadırlar. Fakat daha fazla eğitim farklı kazanmada tek faktör değil, çünkü eğitimin her seviyesinde çeşitli zihinsel yetenekler vardır.
Karşılaştırılan bu benzer eğitimler arasında bile, bir kişinin zekası ne kadar yüksek ise haftalık kazancıda yüksek olur. Zihinsel yeteneği en düşük düzeyde olan işçiler de, en yüksek kazanan işçilerin kazandığı miktarın üçte ikisini kazanır. Eğitimdeki farklılıklar istatiksel olarak kontrol edildiği için, kazançtaki yükseliş zeka gibi diğer faktörlerden kaynaklanıyor olmalıdır.

GERÇEK 9: IQ, içeriğe bağlıdır.

Zekayı ölçtüğümüz ortam önemlidir. 1986 yılında, bir meslektaşım ve ben her gün yarış pistine giden erkeklerle ilgili bir çalışma yayınladık. Bazıları müthiş tahmin yürütebiliyordu, aksine diğerleri edemiyordu. Uzmanları, uzman olmayanlardan ayıran şey, yarış pistinde satılan yarış programlarından alınmış ve yarış verilerine dönüşmüş olan karışık zihinsel algoritmaların kullanılması idi. Ancak, algoritmaların kullanılması erkeklerin IQ puanı ile ilgili değildi. Bazı uzmanlar, 80 puan düşük IQ’leri olan liman işçileri idi fakat onlar yarış pistinde IQ seviyeleri 120’den bile yüksek olan tüm uzman olmayanlardan çok daha fazla akıl yürüttüler.
Aslında, uzman olanlar, IQ puanlarına bakılmaksızın, karmaşık muhakemelerde uzman olmayanlardan her zaman daha iyi idi. Fakat yarış pistinde çok iyi akıl yürüten uzmanların, sosyal ilişki ya da emekli maaşları gibi pist dışındaki ilişkilerde yaptıkları akıl yürütmeler sıklıkla çok kötü idi.

2018 | iq testi | Küçük

GERÇEK 10: IQ artmaktadır.

IQ her bir nesilde yaklaşık olarak 20 puan artmıştır. Bu düzenli artış, Yeni Zelandalı siyaset bilimci James Flynn’den sonra “Flynn Etkisi” olarak adlandırılmıştır. Bugün IQ testi yapan insanlar eğer dedelerinin 50 yıl önceki performans normlarına göre değerlendirilse idi, bu insanların %90’ından daha fazlası “dahi” olarak sınıflandırılır idi. Bunun tersine eğer dedelerimiz bugün değerlendirilse idi, çoğu “orta düzeyde zeka geriliği” olarak sınıflandırılır idi. Hiç kimse gerçek zekanın, IQ kadar hızlı yükseldiğine inanmaz. Eğer dedelerimiz bugün doğsa idi, yarım yüzyıl önce IQ testlerinde yaptıklarının aynısı yaparlardı.
IQ seviyesindeki yükseliş, daha iyi beslenme, daha çok eğitim, daha eğitimli ebeveynler ve akıllı oyuncaklar ile bilgisayarlar sayesinde oluşturulmuş daha karmaşık uzaysal mekanlar gibi bir çok etkene atfedilmiştir. IQ’deki yükseliş, IQ testlerinin her ne denli olursa olsun, zihindeki doğal kalitede olmadıklarını göstermektedir.

GERÇEK 11: Okuldaki kafeterya menusu, IQ’yu etkilemektedir.

Son araştırma, diyetin beyin fonksiyonlarını etkilediği konusunda annelerimizin bilgeliğini doğrulamaktadır. Balığını ye; balık beyin gıdasıdır.
Geniş ölçekli bir araştırmada, New York şehrindeki okul sistemine kayıtlı olan yaklaşık bir milyon öğrencinin IQ seviyeleri koruyucu, boya içeren, renklendirici ve yapay tatlandırıcılar gibi yiyecekler öğlen yemeği listesinden çıkarılmadan evvel ve çıkarıldıktan sonra araştırmacılar tarafından tespit edilmiştir. Araştırmacılar, yiyeceklerin kaldırılmasından sonra %14’lük bir gelişme kaydetmişlerdir. Gelişme, en zayıf öğrenciler için daha fazla idi. Beslenme değişikliğinden önce, öğrencilerin 120,000’inin notları ortalamadan iki ya da daha fazla düşüktü. Değişiklikten sonra bu sayı 50,000’e indi.
Zeka, IQ, kalıtım ve ekoloji, karmaşık ve ilginç şekillerde birbirine geçmiş durumdalar. Teknik dergiler verilerle dolu ve zekanın ne olduğu ya da ne olmadığı hakkında bir yargıya varılmadan önce gerçekler göz önünde bulundurulmalıdır. Hepimiz zeka teorilerine açık bir şekilde meydan okumalıyız. Aksi halde doğruları yanlış yorumlama tehlikesi ile karşı karşıyayız.

www.zekatesti.com.tr olarak çocuklara ve gençlere online zeka testi uygulaması yaparak velilerin yada öğretmenlerin çocukların gerçek potansiyellerinin farkına varmalarını sağlayarak öngörü elde etmelerini sağlıyoruz.